Column Huibert Brands: 'En wat als...' over diversiteit in de sport

As is verbrande turf hoor ik mijn vader nog zeggen. Oftewel, ‘Als…’ is niet gebeurd, dus wat voor zin heeft het om daarover na te denken. Ik heb me altijd rot geërgerd aan die opmerking, want het is wel degelijk belangrijk om af en toe eens te bedenken bij jezelf wat er nou gebeurd zou zijn als we… Waarom? Omdat je zo historisch perspectief geeft op zaken die je liever niet had zien gebeuren, zodat je de juiste lessen kan trekken voor de toekomst.  

Bijvoorbeeld. De afgelopen jaren hebben zich een aantal crises voltrokken in ons land én wereldwijd, waar we eens goed over na zouden kunnen denken met de beginvraag, wat nou als… 

…we nooit zo stom waren geweest om te doen alsof het uitputten van onze fossiele bronnen nooit tot een einde zou komen en de invloed van onze industrieën zo’n desastreuze invloed op het milieu hebben? Als we op tijd in hadden gezien dat het ophopen van kapitaal bij een beperkte groep rijken tot gevolg kan hebben dat miljoenen mensen in armoede moeten leven? Dan had het er misschien in de wereld op een aantal vlakken een stuk rooskleuriger uit kunnen zien… kan… geen feit, maar wat mij betreft wel zeer waarschijnlijk en reden genoeg om hard aan de rem te trekken.

Zo vraag ik me ook af… wat nou als we in de maatschappij en in de sport in het bijzonder (omdat ik daar nou toevallig werk) eerder serieus werk hadden gemaakt van diversiteitsbeleid en bestrijding van allerhande vormen van uitsluiting en discriminatie? Wat nou als de sport al lang geaccepteerd had dat mensen verschillend behandeld worden en selecteren aan de poort bij verenigingen meer gebruik dan uitzondering is?

Want we prijzen onszelf over de verbindende kracht van sport en halen keer op keer Nelson Mandela aan met de woorden “Sport has the power to change the world.” Maar de harde realiteit is dat we het daar te vaak bij laten, en niet zien hoe weinig we zelf eigenlijk doen om de verschillen te overbruggen.

Dus wat als we dat nou wel hadden gedaan? Als het aandeel vrouwelijk bestuurders hardhandig op ongeveer 50% was ‘gemanaged’. Als culturele minderheden structureel aangespoord zouden zijn geweest om mee te doen en echt welkom werden geheten, want die voorbeelden zijn er hoor, maar nog zo zeldzaam. En als racistische uitlatingen op en om het veld nou al 20 jaar lang bestraft zouden zijn geweest… zouden we er dan nu anders voor gestaan hebben? Ik denk het wel, want als het gaat om het creëren van een meerderheid (die vervolgens bepalend is voor de heersende cultuur), dan heeft ieder individu een kant te kiezen en boter bij de vis te doen. En als we heel eerlijk tegen onszelf zijn, dan vinden we er wel wat van, maar we laten het te vaak aan anderen over om ook echt iets te doen.

En zelf, ik kijk regelmatig in de spiegel en dan zie ik mijn baard groeien. En dan vraag ik me wel eens af: wat nou als ik een meisje was geweest, of in een Marokkaans gezin was opgegroeid, een kleurtje had gehad of gehandicapt was… zou mijn leven er dan net zo uit zien? Zou ik dezelfde kansen hebben gehad, hetzelfde verdienen, me nooit druk hoeven maken over hoe mensen naar me kijken, nooit mijn koffer op het vliegveld hoeven omkeren, voor mezelf kunnen opkomen zonder als slachtoffer te worden weggezet, zonder zorgen in het donker over straat kunnen lopen? Zou ik me dan op de sportvereniging om de hoek net zo welkom hebben gevoeld als nu? Ik ben bang van niet…

En dan terug naar de vraag: Wat nou als… ik vind hem wél goed en vooral omdat het je niet alleen terug laat kijken op het verleden, maar het is ook een uitnodiging om in beweging te komen. Ik stel dus voor om die vraag wat vaker te stellen, en dan aangevuld met woorden als ik, jij, wij samen.